Damir Bartol Indoš – konstruktor Šahtofona i autor proizvodnje zvučnih slika Šahtofona – grafičkih partitura za Šahtofonije
Šahtofon – model Sjever 3142 autorski je rad i izum D.B. Indoša, a predstavlja opružni muzički stroj čija je tajna u kolektivnom asamblažu vodoravno i okomito nategnutih opruga različitih dužina i debljina pričvršćenih za unutrašnjost šaht-konstrukcije za prijenos vibracija ruku i opruga. Interaktivna audio-video skulptura Šahtofon za komorno ekstremno muziciranje za dvije, četiri, šest i osam ruku, evokacija prepariranog pianina, iz nepokretnoa se stanja aktivira dodirom ruku po oprugama, potezanjem, trzanjem i vibriranjem opruga ili kretanjem samog instrumenta koji proizvodi tihu šahtofoniju. Četiri šahta za sviranje dijele “klavijaturu” šahtofona na 4 dijela koja ograničuju doseg ruku u svakome šahtu, a označena su latinskim brojevima od I do IV na njihovim poklopcima. U unutrašnjosti svakog šahta nalazi se akumulatorsko svjetlo i nadzorna kamera za snimanje rada ruku i opruga, čija se slika projicira na vanjskoj plohi Šahtofona. Otvaranjem i zatvaranjem pojedinih poklopaca, paljenjem i gašenjem unutrašnjeg akumulatorskog svjetla, pojavljivanjem i nestankom ruku u unutrašnjosti šahtova te izazivanjem prisilnih vibracija i prigušenjem opruga proizvodi se zvučno-vizualna slika šahtofonije. Mehanička tijela ruku ulaze u prostor mehaničkih tijela opruga, križaju se i rastežu opruge, spirala u potrazi za prstohvatom fonije. Opruge prisiljavaju ruke na vibriranje, na zvučnost njihovih molekula, proizvodnju fonije rukoma-oprugama. Ideja šaht-rupa postaje relacija tijelo-zvuk, a šahtofonist postaje čovjek-šahtofon.
Kolorističke grafičke partiture za Šahtofonije
Papirnati svitci presavijanjem otkrivaju tok jednostavnog obojanog algoritma. Pet boja – crvena, narančasta, žuta, zelena, plava ispunjavaju geometrijske oblike velikih trokuta i njihovih obrnutih slika na linijama „notnog“ crtovlja. Grafički sadržaj radi s grafikom upozorenja, a razlike koje uspostavlja su u intenzitetima njihove zvučnosti – veliki trokut za glasnu vibraciju opruge i glasni glas, mali trokut za tihu opružnu vibraciju i tihi glas. Šahtofonije se izvorno izvode u posebno konstruiranim instrumentima – Šahtofonima – zvučnim kutijima ispunjenih mrežom od pet opruga, pet boja za svaku od pojedinih opruga i pet opruga za svaku od pojedinih boja. Partiture su vokalno-instrumentalne, rezovi riječi za zvučne rezove i zvučni rezovi za rezove riječi, brojevi dodira opruga brojevi su rezova u riječi koju se opružno ozvučuje. Između slika obojanih ikona pojavljuju se brojevi koji određuju trajanja tišine / pauze između vibracija glasa i čeličnih spirala. Svako trajanjeŠahtofonije je moguće izračunati jednostavnom matematičkom operacijom zbrajanja ucrtanih brojeva unutar grafičkog zapisa – sveukupno proizvedenih vibracija i njihovih među-tišina. U šahtofonistovoj izvedbi sudjeluje više dijelova tijela i njegovih organa – istovremeno u relativno kratkim jedinicama vremena šahtofonist postaje zvučno tijelo bez i sa organima. Gesta šahtofonista klasnog je karaktera, isprepliće geste radnika, oprugara i umjetnika, te proizvodeći Šahtofonije stvara novi niz uloga – oprugara umjetnika, umjetnika oprugara, glazbenika radnika, radnika glazbenika…
kustosica Karla Pudar